Wizerunek Policji - od miłości do nienawiści i z powrotem
15.03.2022 • Mariusz Mrozek
Media tradycyjne potrafią wzbudzać wśród policjantów wiele irytacji. Dociekliwi, wścibscy dziennikarze zadający niewygodne pytania traktowani bywają jako zło konieczne, a kontakt z nimi często połączony jest z postawą, którą można porównać do chowającego się do swojej skorupy żółwia. Zaatakowany, siedząc w środku, próbuje niewygodną dla siebie sytuację przeczekać, wierząc, że gdy po pewnym czasie wychyli głowę na zewnątrz, wszystko będzie w porządku. To mało praktyczna metoda, której stosowanie może skutkować bardzo dotkliwą stratą wizerunkową. Dodatkowo do informacji przekazywanych przez prasę, radio i telewizję dochodzi siła mediów społecznościowych, często stanowiących naturalne poszerzenie zasięgu tych tradycyjnych.
Policja przeszła dużą transformację na drodze współpracy z mediami, w pocie czoła ucząc się zasad i sposobów budowania pozytywnego wizerunku. Chociaż siermiężne początki lat 90. mamy od dawna za sobą, to nadal zdarza się, że reakcja na krytykę medialną bywa spóźniona lub mało efektywna. Nie wynika to wyłącznie z postawy samej policji. Moje dotychczasowe doświadczenia w zakresie relacji policja - media, pokazują, że zawarty w ustawie prawo prasowe obowiązek zachowania przez dziennikarzy szczególnej staranności i rzetelności przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych ma się w praktyce bardzo różnie i bywa momentami, delikatnie mówiąc zaniedbywany. Zdarza się, że ocena działań policji poprzez postrzeganie jej jako narzędzia w ręku przedstawicieli władzy bywa nacechowana antypatią, wynikającą z indywidualnych przekonań poszczególnych dziennikarzy, jak i pewnego ukierunkowania tzw. linii redakcji. W takiej sytuacji trudno liczyć na obiektywizm przekazu. Niemniej jednak to na barkach samej Policji spoczywa obowiązek dbania o własny, pozytywny wizerunek i podejmowania skutecznych działań na rzecz jego budowy.
W przypadku współpracy z mediami, od wielu lat dużym atutem całej formacji jest obecny 01 KGP, czyli gen. insp. dr Jarosław Szymczyk. To nie tylko dobry policjant, ale również świetny rzecznik, umiejący znakomicie odnaleźć się w świecie mediów. Jego wystąpienia są rzeczowe, konstruktywne i nacechowane profesjonalizmem oraz kulturą wypowiedzi. Mogą stanowić doskonały materiał dydaktyczny dla wszystkich kandydatów na rzeczników i oficerów prasowych.
Szkoda, że ten przykład nie zawsze znajduje odzwierciedlenie na niższych szczeblach policyjnej hierarchii. Wśród części kierownictwa jednostek powiatowych/rejonowych nadal pokutuje przeświadczenie, że media to samo zło.
Jako przykład podam sytuację, z która sam miałem do czynienia. Jakiś czas temu poprosiłem oficerów prasowych o przesłanie zdjęć obrazujących codzienną służbę na ich terenie zaznaczając, że chodzi o materiały pokazujące dobre relacje na linii policja - lokalne społeczeństwo. Dostałem fantastyczne zdjęcia policjantów patrolówki grających w koszykówkę z grupą dzieci na szkolnym boisku. Nigdy nie zobaczyły światła dziennego. Dlaczego? Policjanci po rozmowie z bezpośrednim przełożonym doszli do wniosku, że takie zdjęcie wywołałoby negatywną reakcję ich komendanta. Dlatego tak ważna jest świadomość, jak istotna jest współpraca z mediami i jak różne środki mogą być w tym wykorzystane. Ma to bowiem bezpośredni wpływ nie tylko na publikację życzliwych Policji materiałów w mediach, ale także tworzy pomost pomiędzy pełniącymi służbę w terenie policjantami a ludźmi, którym służą. Te kilka, może kilkanaście minut zabawy z dzieciakami na szkolnym boisku, to był w istocie kawał dobrej roboty na rzecz podstawowych relacji wśród lokalnej społeczności. Pokazano nastolatkom, że pomimo mundurów i broni przy pasie policjanci są osobami empatycznymi, z poczuciem humoru, z którymi można pogadać o różnych rzeczach, a czasami nawet zagrać krótki mecz. Policja ma potencjał i narzędzia, aby aktywnie zdobywać poparcie społeczne i musi z nich efektywnie korzystać.
Media przedstawiają informacje związane z działaniami Policji w sposób bardzo zróżnicowany, czasami fragmentaryczny, stanowiący jedynie wycinek naszych działań i w dodatku opatrzony subiektywnym komentarzem, który wypacza ich całościowy charakter i założenia. Robią to, kierując się głównie chęcią przyciągnięcia uwagi odbiorcy. Interakcje na linii media - Policja są ściśle powiązane. Dla mediów atrakcyjność ich materiałów pozostaje często w swoistej symbiozie z działaniami Policji. Musimy to wykorzystywać na swoją korzyść.
Siła zasięgu mediów społecznościowych i wilczy apetyt niektórych ich użytkowników na historie policyjne, w tym te o negatywnym wydźwięku, także nie powinny umykać naszej uwadze. Powszechne korzystanie z social mediów spowodowało znaczne skrócenie czasu, jaki Policja ma, aby zareagować na możliwy, a często już formujący się kryzys PR. Twitter, Facebook, Instagram i inne miejsca w sieci mogą stanowić w przypadku takich sytuacji duże niebezpieczeństwo dla nawet doświadczonych w posługiwaniu się mediami społecznościowymi zespołów, które na co dzień wykorzystują te platformy do budowy przekazu publicznego i efektywnej komunikacji.
Ukrywanie się i dawanie sobie w taki sposób nadziei na samorozwiązanie się problemu nie jest już realną opcją. Metoda „żółwia”, o której była mowa we wstępie nie pomoże uniknąć upublicznienia złych wiadomości dotyczących konkretnej jednostki lub konkretnych funkcjonariuszy. W takim przypadku medialna cisza ze strony Policji najprawdopodobniej wzmocni negatywne emocje, jakie ludzie będą odczuwać w związku z tym incydentem, a relacje w mediach z dużym prawdopodobieństwem nie będą korzystne. To zły dzień, kiedy musimy opowiedzieć opinii publicznej o czymś negatywnym, co się wydarzyło. Może on jednak łatwo przekształcić się w zły tydzień lub zły miesiąc, jeżeli skoncentrujemy siły na unikaniu mediów lub krytyki, zamiast stawić czoło problemowi, stanąć przed kamerami i skutecznie komunikować się z opinią publiczną.
Jako redakcja Stołecznego Magazynu Policyjnego wiemy, jak ważna jest rola mediów w relacjach z Policją. W najbliższych numerach poświęcimy sporo uwagi temu zagadnieniu. Przybliżymy zasady poprawnego sporządzania komunikatów prasowych, opracowywania materiałów foto/wideo, występów przed kamerą i aktywnego radzenia sobie w sytuacjach kryzysu wizerunkowego. To wiedza, która przyda się nie tylko oficerom prasowym.