20.rocznica wprowadzenia zasad etyki zawodowej policjanta
06.04.2023 • Karina Pohoska
Doskonale wiemy, że etyka zawodowa policjanta to pewien zbiór zasad moralnych wynikających ze specyfiki wykonywanego zawodu. Jest bardzo ważną częścią codziennej służby, ponieważ określa kierunek działań, jakie każdego dnia podejmują policjanci. Służba w Policji jest niewątpliwie przykładem zawodu, który wymaga nakazów i zakazów formalnych oraz moralnych. W 2023 roku przypada 20-lecie wprowadzenia zasad etyki zawodowej policjanta. Warto więc przypomnieć sobie, jak ważny w codziennej służbie jest etos zawodu policjanta.
Zdjęcie: Marek Szałajski, WKS KSP
Funkcjonariusze Policji stojąc na czele prawa, w porównaniu ze zwykłym obywatelem, mają o wiele więcej uprawnień. Mogą np. ingerować w prywatne życie innych ludzi lub w trakcie prowadzenia czynności służbowych, posiąść wiedzę niedostępną dla zwykłych śmiertelników. Działając zgodnie z prawem na podstawie ustaw, Policja ma stosowne uprawnienia do ingerencji w wolność osobistą czy w prawo do prywatności. Ma również uprawnienie do użycia broni, co jest ingerencją w prawo do życia, ale powinno ono być stosowane jako środek ostateczny, tylko i wyłącznie po wyczerpaniu innych dostępnych środków. Mając tak dalekosiężne uprawnienia, naturalnym jest fakt, że wiąże się to z obowiązkiem przestrzegania zasad etyki zawodowej. Swoim odpowiednim postępowaniem policjanci każdego dnia pracują na dobry wizerunek Policji w oczach społeczeństwa.
Ustawa o Policji wraz z rotą ślubowania, mówi nam jakim wartościom i celom służy każdy policjant. Określa zakres jego uprawnień, podstawy działania, prawa i obowiązki. Wiele sytuacji w codziennej służbie niejednokrotnie tworzą dylematy natury moralnej, dlatego tak ważne było stworzenie zasad, których trzeba przestrzegać. Ich znajomość pomaga w doskonaleniu siebie oraz w podejmowaniu właściwych i odpowiedzialnych decyzji.
Służba w Policji jest zaliczana do zawodów szczególnego zaufania publicznego, a zaufanie do Policji jest ściśle powiązane z zachowaniem i postawą funkcjonariuszy w stosunku do społeczeństwa. Największą uwagę zwraca się na to, czy są respektowane i przestrzegane podstawowe prawa i wolność człowieka. Policyjna praworządność i prawomyślność powinny być bez zarzutu, a służba na rzecz społeczeństwa powinna być priorytetem. Zachowanie na służbie, a także poza nią, jest cały czas brane pod lupę i oceniane. Trzeba o tym zawsze pamiętać.
Podejmowanie skutecznych działań, które będą zgodne z etyką zawodową policjanta oraz z prawem, przyczynią się do ochrony życia, zdrowia i godności wszystkich ludzi, a także do pozytywnego postrzegania całej policyjnej formacji.
Zasady postępowania funkcjonariuszy Policji uregulowane są w Załączniku do Zarządzenia nr 805 Komendanta Głównego z dnia 31 grudnia 2003 roku w sprawie Zasad etyki zawodowej policjanta.
ZARZĄDZENIE NR 805
KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI
z dnia 31 grudnia 2003 r.
w sprawie "Zasad etyki zawodowej policjanta"
Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58 z późn. zm.1) zarządza się, co następuje:
§ 1
Mając na uwadze znaczenie problematyki moralnej w wykonywaniu zawodu policjanta i jego służebną wobec społeczeństwa rolę, a także konieczność wzmocnienia oraz uzupełnienia obowiązków i praw policjanta wynikających z demokratycznie stanowionego prawa, wprowadza się "Zasady etyki zawodowej policjanta" stanowiące załącznik do zarządzenia.
§ 2
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
ZASADY ETYKI ZAWODOWEJ POLICJANTA
§ 1
1. Zasady etyki zawodowej policjanta wynikają z ogólnych wartości i norm moralnych uwzględniających specyfikę zawodu policjanta.
2. Obowiązkiem policjanta jest przestrzeganie zasad etyki zawodowej.
§ 2
W sytuacjach nieuregulowanych przepisami prawa lub nieujętych w niniejszych zasadach etyki zawodowej policjant powinien kierować się zasadami współżycia społecznego i postępować tak, aby jego działania mogły być przykładem praworządności i prowadziły do pogłębiania społecznego zaufania do Policji.
§ 3
Policjant powinien wykonywać czynności służbowe według najlepszej woli i wiedzy, z należytą uczciwością, rzetelnością, wykazując się odpowiedzialnością, odwagą i ofiarnością.
§ 4
Policjant we wszystkich swoich działaniach ma obowiązek poszanowania godności ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka, w szczególności wyrażający się w:
1. respektowaniu prawa każdego człowieka do życia;
2. zakazie inicjowania, stosowania i tolerowania tortur bądź nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.
§ 5
Policjant, podejmując decyzję o użyciu broni palnej lub zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego, powinien zachować szczególną rozwagę i stale mieć na uwadze charakter tych środków.
§ 6
Postępowanie policjanta w kontaktach z ludźmi powinna cechować życzliwość oraz bezstronność wykluczająca uprzedzenia rasowe, narodowościowe, wyznaniowe, polityczne, światopoglądowe lub wynikające z innych przyczyn.
§ 7
Policjant powinien przestrzegać zasad poprawnego zachowania, kultury osobistej i dbać o schludny wygląd.
§ 8
Wykonując zadania służbowe, policjant powinien dostosowywać swoje zachowanie do sytuacji i cech osób uczestniczących
w zdarzeniu, w szczególności wieku, płci, narodowości i wyznania,
a także uwzględniać uzasadnione potrzeby tych osób.
§ 9
W trakcie wykonywania czynności służbowych policjant powinien zachować szczególną wrażliwość i takt w stosunku do ofiar przestępstwa lub innego zdarzenia, udzielać im możliwie wszechstronnej pomocy, a także dbać o zachowanie dyskrecji.
§ 10
Zawiadamiając osobę o zamachu na jej dobra lub przekazując najbliższej rodzinie wiadomość dotyczącą osoby bliskiej, która stała się ofiarą przestępstwa lub innego zdarzenia, policjant powinien zachować takt.
§ 11
Policjant jako funkcjonariusz publiczny powinien wystrzegać się korupcji w każdej postaci oraz zwalczać wszelkie jej przejawy.
§ 12
Policjant nie może wykorzystywać swojego zawodu do celów prywatnych, a w szczególności nie może wykorzystywać informacji uzyskanych w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych ani uzyskiwać informacji do tych celów przy użyciu służbowych metod.
§ 13
Policjant powinien zachować dyskrecję w odniesieniu do informacji mogących zaszkodzić społecznie pojętemu dobru służby lub dobremu imieniu osób uczestniczących w czynnościach podejmowanych przez policjanta.
§ 14
Stosunek policjanta do innych policjantów powinien być oparty na przestrzeganiu zasad poprawnego zachowania, poszanowania godności, a także tolerancji w zakresie nienaruszającym porządku prawnego.
§ 15
Policjant powinien w miarę możliwości udzielać pomocy innym policjantom w realizacji zadań służbowych oraz wspierać w rozwiązywaniu ich problemów osobistych.
§ 16
Przełożony powinien dawać podwładnym przykład nienagannego zachowania, w szczególności nie powinien nadużywać stanowiska, funkcji, stopnia policyjnego w celu poniżenia podległego policjanta.
§ 17
Przełożony powinien zapewnić podległym policjantom właściwe warunki wykonywania zadań i rozwoju zawodowego oraz dbać
o atmosferę pracy i dobre stosunki międzyludzkie.
§ 18
Kierując działaniami podległych policjantów, przełożony powinien wydawać jasne i zrozumiałe polecenia oraz inspirować i motywować ich do działania.
§ 19
Przełożony, oceniając podległych policjantów, jest zobowiązany kierować się jasno określonymi i znanymi im kryteriami oraz sprawiedliwością i obiektywizmem.
§ 20
Przełożony powinien wysłuchać podwładnego w sprawach zawodowych i osobistych oraz udzielić mu wsparcia bądź pomocy,
z zachowaniem dyskrecji.
§ 21
Policjant powinien rzetelnie wykonywać polecenia przełożonego oraz odnosić się do niego z szacunkiem.
§ 22
Policjant powinien stale doskonalić i uzupełniać swoją wiedzę oraz umiejętności zawodowe, a także dbać o sprawność fizyczną.
§ 23
Policjant powinien dbać o społeczny wizerunek Policji jako formacji, w której służy i podejmować działania służące budowaniu zaufania do niej.
§ 24
Policjant nie powinien akceptować, tolerować ani lekceważyć zachowań policjantów naruszających prawo lub zasady etyki zawodowej.