Ochrona przed włamaniem - metody, przykłady

12.07.2023 • Dawid Wojda

Zaprojektowanie oraz skonstruowanie pierwszego zamka spowodowało poszukiwanie przez włamywacza sposobów jego obejścia zarówno metodą nieniszczącą, jak i niszczącą. Kolejne ulepszanie zamka wpłynęło na ulepszenie techniki włamania itd. Porównując przeciętny współczesny zamek z jego poprzednikiem sprzed piętnastu lat, można dojść do wniosku, że standard bezpieczeństwa znacząco się poprawił. Mimo to współczesny włamywacz także uczy się praktycznego obejścia danego mechanizmu, wykorzystując wszelkie słabe punkty systemu zabezpieczenia. W ten sposób bardzo często złodzieje stają się specjalistami w dziedzinie sforsowania konkretnego mechanizmu zamkowego.

Zdjęcie: Image by Freepik

Zaprojektowanie oraz skonstruowanie pierwszego zamka spowodowało poszukiwanie przez włamywacza sposobów jego obejścia zarówno metodą nieniszczącą, jak i niszczącą. Kolejne ulepszanie zamka wpłynęło na ulepszenie techniki włamania itd. Porównując przeciętny współczesny zamek z jego poprzednikiem sprzed piętnastu lat, można dojść do wniosku, że standard bezpieczeństwa znacząco się poprawił. Mimo to współczesny włamywacz także uczy się praktycznego obejścia danego mechanizmu, wykorzystując wszelkie słabe punkty systemu zabezpieczenia. W ten sposób bardzo często złodzieje stają się specjalistami w dziedzinie sforsowania konkretnego mechanizmu zamkowego.

Klasyfikacja przedstawiona poniżej pozwala na uporządkowanie i usystematyzowanie podziału włamań na metody nieniszczące oraz metody niszczące. Analizując przegląd dostępnych na rynku zamków, możemy podzielić je na ogólnobudowlane oraz zamki wysokiego bezpieczeństwa (tzw. HSL). Przy wyborze zabezpieczenia należy też zwrócić uwagę na takie kryteria jak: konstrukcja mechanizmu blokującego, przeznaczenie, klasę odporności na włamanie itp.

Najczęściej spotykanym mechanizmem we wszystkich poziomach bezpieczeństwa jest zamek z bębenkowym mechanizmem blokującym typu yale. Zasada jego działania polega na ruchu zastawek i popychaczy tak, aby zostały ustawione w jednej płaszczyźnie podziału, co umożliwi obrót bębenka i w rezultacie otwarcie zamka. Mniej popularnym rozwiązaniem jest zamek z zastawkami płytkowymi (stosowany w zamkach wysokiego bezpieczeństwa – HSL). Zasada jego działania polega na ruchu zastawek w postaci stalowych płytek, polegającym na ustawieniu ich na odpowiednim poziomie, tak aby nacięcia na każdej z płytek pokrywały się ze sobą, co spowoduje ruch rygla, przesunięcie trzpienia i jego otwarcie.

Producenci samochodów często stosują konstrukcję z bębenkowym mechanizmem blokującym z zastawkami płaskimi, jako formę zabezpieczenia bagażników oraz drzwi aut. Jego zasada działania jest podobna, jak w zamkach typu yale, czyli właściwy ruch zastawek i obrót bębenka następuje wraz z użyciem fabrycznego klucza. Współczesne samochody posiadają dodatkowo różnorodne zabezpieczenia, w których dominują te elektroniczne, np. odcięcia zapłonów, wbudowany system GPS oraz zapisywanie informacji o danym pojeździe w różnych elektronicznych modułach.

Kolejnym rodzajem zabezpieczeń, dającym dużą wytrzymałość w czasie próby sforsowania danego mechanizmu metodą nieniszczącą, jest zamek z zastawkami dyskowymi. Spotykany jest często w zabezpieczeniach motocykli i rowerów. Taki mechanizm posiada zastawki w kształcie dysku, które umieszczone są w poprzek bębenka i obracają się wokół własnej osi. Aby otworzyć taki zamek, niezbędny jest specyficzny klucz, którego grań robocza ponacinana jest pod różnymi kątami. Obrót takiego klucza wewnątrz kanału powoduje obrócenie się dysków o różny kąt.

Nagminnie spotykanym zjawiskiem dotyczącym zabezpieczeń mieszkań czy domów jednorodzinnych, jest brak należytej staranności przy wyborze urządzeń, chroniących nasze mienie. Przy zakupie zamka lub kłódki, często nie zwracamy uwagi na jakość mechanizmów zamykających, co w konsekwencji bardzo ułatwia działanie współczesnemu włamywaczowi. Stosowanie w domach kamer i dodatkowych systemów alarmowych może powodować iluzję bezpieczeństwa, ale w praktyce ich funkcjonalność bywa bardzo ograniczona. Jeżeli w drzwiach zamontowano zamek o słabej jakości i niskim poziomie bezpieczeństwa (często bez certyfikacji), to włamywacz potrafi je sforsować w kilka sekund.

Biorąc pod uwagę przedstawioną problematykę, aby poprawić swoje bezpieczeństwo, należy używać zwiększonej liczby mechanizmów zabezpieczających wysokiej jakości np. dodatkowy zamek innej firmy niż producent drzwi, czy też wkładki do zamków o wyższej odporności. Zwiększona liczba mechanizmów zabezpieczających spowoduje większe prawdopodobieństwo, że złodziej odstąpi od kradzieży, ponieważ będzie zmuszony poświęcić zbyt wiele cennego czasu na dany system zabezpieczający. Wydłużenie tego czynnika działa zawsze na niekorzyść włamywacza oraz zwiększa ryzyko jego zatrzymania.

Pokonywanie zabezpieczeń (w szczególności zamków) metodami nieniszczącymi oznacza takie działanie, które zmierza do otwarcia lub obejścia danego zabezpieczenia, a nie jest ukierunkowane na jego zniszczenie lub pozbawienie funkcjonalnej sprawności, choć czasem wiąże się z poczynieniem nieznacznych uszkodzeń. Metoda ta polega na manipulowaniu mechanizmem zamka za pomocą narzędzi innych niż fabryczny klucz w celu pokonania mechanizmu blokującego, np. za pomocą wytrychów. To także dorobienie klucza w celu otwarcia zamka na podstawie oryginalnego egzemplarza bądź poprzez zdekodowanie zamka lub w inny możliwy sposób. To również oddziaływanie specjalnie przygotowanymi narzędziami, np. specjalnie wyprofilowanym drutem o odpowiednim kształcie, na elementy konstrukcyjne drzwi i okien.

Stosowanie metod niszczących oznacza działanie zmierzające do otwarcia lub usunięcia danego zabezpieczenia poprzez fizyczne sforsowanie albo uszkodzenie, pozbawiając dany mechanizm efektywności. W rezultacie powstaje nieodwracalne uszkodzenie zamka, drzwi, okna oraz innego urządzenia chroniącego mienie. Metody te można określić mianem siłowych, czyli z użyciem dużej siły za pomocą np. elektronarzędzi lub też ludzką siłą. Przy metodach niszczących wykorzystywane są narzędzia budowlane (np. łom, młot), warsztatowe (np. szczypce, wkrętak, piła do metalu), elektronarzędzia (np. szlifierka kątowa, wiertarka) oraz narzędzia domowego wykorzystania (np. deska, kamień, stalowa rura).

METODY WSPÓŁCZESNEGO WŁAMYWACZA (NIENISZCZĄCE I NISZCZĄCE)

Metody nieniszczące:

•Wykorzystanie wytrychów – manipulowanie mechanizmem zamka za pomocą wytrychów, tj. szperaka i napinacza. Szperak służy do poruszania elementami konstrukcyjnymi mechanizmu – zastawkami lub popychaczami. Natomiast napinacz umożliwia wywieranie stałego napięcia na ruch rygla.
•Impresja – polega na wykonaniu dorobionego klucza, który zdolny będzie do otwarcia zamka bez konieczności posiadania fabrycznego wzorca. Polega ona na takim manipulowaniu specjalnie wykonanym surowym kluczem wewnątrz kanału kluczowego, aby odwzorowało się na nim aktualne położenie elementów konstrukcyjnych zamka.
•Metoda trygonometryczna – wymaga doświadczenia i stosowana jest do niektórych rodzajów zamków. Pierwszy jej etap polega na wykonaniu pomiarów zamka za pomocą specjalnego przyrządu, tak aby w drugim etapie dokonać obliczeń na podstawie zależności trygonometrycznych między długością boków trójkąta prostokątnego, właściwej wysokości grani roboczej klucza.
•Młoteczkowanie (bumping) – dająca dobre rezultaty w przypadku zamków typu yale o niskim poziomie bezpieczeństwa (wersje tańszych mechanizmów). Wykorzystane jest tutaj zjawisko zachowania energii i pędu, tak aby poruszać elementy konstrukcyjne zamka na takiej samej zasadzie, jak poruszają się kulki w wahadle Newtona. Służy temu specjalnie wykonany klucz, tzw. bump-key.
•Wykorzystanie narzędzi wibrujących – narzędzia wibrujące posiadają końcówkę roboczą, która po wprowadzeniu w kanał kluczowy emituje szybkie wstrząsy, działając na popychacze i zastawki, prowadząc do ustawienia w pozycji rozdziału.
• Bezpośrednie oddziaływanie na rygiel.
• Wykorzystanie przyrządów do awaryjnego otwierania samochodu – przy awaryjnym otwieraniu samochodów wykorzystuje się narzędzia (przyrządy) o różnorodnych kształtach i wymiarach. Najczęściej są to druty o końcówce roboczej umożliwiającej uchwycenie rygla zamka i jego przesunięcie.

 
Mechanizm zamka (wkładka bębenkowa profilowa dwustronna wraz z szyldem).

Manipulowanie mechanizmem zamka za pomocą wytrychów (napinacza i szperacza).

Metody niszczące:

• Rozwiercenie zamka – powoduje zniszczenie jego elementów konstrukcyjnych, blokując ruch rygla lub części inicjującej ruch rygla. Wykorzystywana jest w tej kwestii wiertarka ręczna wraz z kompletem wierteł do metalu.
• Łamanie wkładki profilowej – do przełamania wkładek profilowych wykorzystywane jest specjalistyczne narzędzie, tzw. łamak, w wyniku którego dochodzi do złamania wkładki w miejscu najsłabszym (tj. na śrubę mocującą).
• Wyważanie, wyłamywanie, wybijanie oraz przebijanie (drzwi, okien, ścian, stropów) – to grupa technik zmierzająca do zniszczenia zabezpieczenia innego niż sam zamek. W praktyce najczęściej stosowana.
• Wyrywanie (wkładki, bębenka zamka) – polega na wykorzystaniu specjalnego narzędzia do siłowego usunięcia bębenka, po uprzednim nagwintowaniu kanału kluczowego.
• Siłowe obracanie bębenka – ma zastosowanie do otwierania drzwi samochodowych. Po wprowadzeniu do kanału kluczowego specjalnego przyrządu z końcówką roboczą surowego klucza następuje siłowe obrócenie bębenka oraz zniszczenie elementów blokujących.
• Rozpruwanie (sejfu, kasy pancernej).
• Wykorzystanie ciekłego azotu – w praktyce zdarzaja się bardzo rzadko i odchodzi powoli w zapomnienie.

OCHRONA PRZED WŁAMANIEM

1. Zainstalowanie szyldu ochronnego z twardej stali, który zakrywa cały front wkładki zamka (lub samego zamka) w taki sposób, aby pozostawić nieznaczną szczelinę do kanału kluczowego.
2. Stosowanie mechanizmów zamykających (wkładek zamka i samych zamków) o podwyższonej klasie odporności na włamanie, renomowanych producentów, które są atestowane z alarmem do drzwi. Najlepiej, gdyby miały najwyższą 7 klasę odporności oraz sztywny łańcuch pozwalający na bezpieczne uchylenie drzwi. Zamek powinien posiadać stalową konstrukcję, monolityczną obudowę, masywną antywłamaniową wkładkę oraz system alarmowy sprzężony z ryglami. Innym przykładem jest stosowanie specjalnych wkładek bębenkowych Cobra o wysokim stopniu zabezpieczenia wymaganych dla drzwi wejściowych, które chronią przed wyrwaniem, przewierceniem i wyłamaniem. W takiej wkładce poza śrubą mocującą stosowany jest anti-pick (liczba, kształt popychaczy uniemożliwia wyrwanie), trzpień z hartowanej stali zapobiega wierceniu, stalowa dolna część korpusu wkładki chroni przed wyłamaniem.
3. W przypadku zamków budowlanych wpuszczanych należy zastosować pancerz pokrywający całą frontową powierzchnię skrzynki zamka.
4. Producenci mechanizmów zamkowych stosują specjalne wstawki antyrozwierceniowe oraz wzmocnione elementy konstrukcyjne zamka, takie jak zastawki i popychacze.
5. Współczesne sejfy są skonstruowane tak, aby pomiędzy wewnętrzną i zewnętrzną ścianką znajdowała się przestrzeń wypełniona betonem o specjalnym składzie (tzw. densit), który jest zbrojony m.in. w wióry metalowe, co uniemożliwia rozwiercanie oraz wykorzystanie tzw. raków.
6. Stosowanie licencjonowanych drzwi (wejściowych do mieszkań, domów lub innych obiektów) antywłamaniowych (o zwiększonej odporności na włamanie). Pod ozdobnymi okładzinami skrzydło w tych drzwiach posiada pancerne zabezpieczenie z kratownicy skonstruowanej z pogrubionych ceowników stalowych i prętów hartowanych. Drzwi takie posiadają jedenaście ruchomych punktów ryglowania w poziomie, które chronią przed sforsowaniem. Ma to na celu wyposażenie takich drzwi w elementy konstrukcyjne zwiększające odporność na wyważanie, wyłamanie lub nieautoryzowane otwarcie metodą niszczącą.
7. Stosowanie blachy stalowej o różnej grubości (od kilku do kilkunastu milimetrów) jako budulec drzwi antywłamaniowych.
8. Drzwi powinny być osadzone na szkielecie z prętów wykonanych z hartowanej stali, najlepiej, żeby dodatkowo zostały wzmocnione wewnętrznymi prętami, odpowiednim żebrowaniem oraz stosowaniem ramy usztywniającej.
9. Stosowanie w drzwiach zwiększonej ilości bolców antywyważeniowych, tzn. nieruchomych stalowych elementów konstrukcyjnych montowanych od strony zawiasów.
10. Stosowanie w drzwiach, poza ryglami pionowymi, dodatkowych mechanizmów ryglujących w poziomie.
11. Stosowanie w drzwiach antywłamaniowych zwiększonej ilości zamków, tj. poza dolnym i górnym także dodatkowego (zazwyczaj stosowany jest zamek nawierzchniowy z jednostronną wkładką profilową).

 
Uszkodzona obudowa zamka – ślady nawiercenia.

WYJAZD NA WAKACJE

Wszystko o czym pisaliśmy wcześniej, można wdrożyć do stosowania w każdym momencie, najlepiej na etapie budowy lub remontu domu bądź mieszkania. Jak jednak zadbać o bezpieczeństwo naszego domu, gdy za pasem wyjazd i nie zdążymy wprowadzić zmian technicznych?

Przed wyjazdem na urlop warto przekazać klucze zaufanej osobie. Może to być członek rodziny, znajomy, czy sąsiad. Podczas naszej nieobecności może co jakiś czas sprawdzać, czy w domu wszystko jest w porządku, zajrzeć wieczorem i zapalić na pewien czas światło, uchylić okno i przewietrzyć wnętrze, wyjąć ulotki ze skrzynki pocztowej. Dzięki temu ktoś obserwujcy nasze mieszkanie, będzie przekonany, że lokatorzy są na miejscu. Poza tym, gdy dojdzie do awarii bądź zalania, osoba doglądająca domu może szybko zareagować.

Czasy, w których żyjemy to epoka social mediów. Pamiętajmy, że przestępcy również z nich korzystają. Zdjęć z wymarzonych wakacji nie warto publikować w czasie rzeczywistym, z podpisem wskazującym, że jesteśmy właśnie na drugim końcu świata. To dla złodziei jasny sygnał, że mogą działać.

Na koniec – pamiętajmy o ubezpieczeniu nieruchomości. W przypadku nieszczęścia będziemy mogli liczyć na odszkodowanie.