Stołeczny Magazyn Policyjny - strona główna

„Jest twoim przyjacielem, partnerem, obrońcą, twoim psem. Jesteś jego życiem, miłością, przewodnikiem.  Będzie twój, wierny i oddany do ostatniego uderzenia serca. Winien mu jesteś zasłużyć na to oddanie.”
 

M. Siegal

Cechy użytkowe przydatne u tych psów wykorzystywane są do szkolenia w Policji w kategoriach: pies patrolowy, patrolowo-tropiący i do działań bojowych. Szkolenia takie odbywają się w Zakładzie Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji w Sułkowicach. Na wartość użytkową psa składa się wiele czynników, nieraz trudnych do prześledzenia, ponieważ wynikają one z cech odziedziczonych po przodkach. Do roli obrońcy i stróża naszego mienia nadają się psy wykazujące odpowiednie cechy użytkowe, a więc z temperamentem zrównoważonym, a jednocześnie bystre, silne, odważne, cięte i twarde, czujne wobec osób obcych, zdolne nie tylko do samoobrony, ale także w razie potrzeby do unieszkodliwienia osoby, zagrażającej bezpieczeństwu jego przewodnika.

Na psa w roli obrońcy nadają się czworonogi, u których instynkt obronny zachował charakter czynny, a nie bierny – co znaczy,że są to psy, które w obliczu grożącego im niebezpieczeństwa nie cofają się, lecz odważnie stają do walki. Należy podkreślić, że nie wystarczy nauczyć czworonoga z góry ustalonych cech użytkowych. Konieczna jest ciągła, stała praca, której celem jest doskonalenie możliwości użytkowych psa w zależności od potrzeb i warunków danego terenu, w którym czworonóg ma pełnić służbę. Tak wszechstronnie przygotowany pies może być wykorzystywany, m.in.: do zadań patrolowo-tropiących. Pies swoją obecnością oddziałuje psychicznie na zachowanie przestępcy, który ma zamiar naruszyć nietykalność osobistą funkcjonariusza.

Pies patrolowo-tropiący staje w obronie swojego przewodnika w momencie napaści, ale także podejmuje pościg za uciekającym napastnikiem, zatrzymuje go i „walczy” z nim do czasu przybycia funkcjonariusza. Zadania stawiane takiemu psu są bardzo złożone, jest on bowiem zmuszony wykonywać niemal jednocześnie kilka czynności i to w niektórych przypadkach samodzielnie,np. bronić swojego przewodnika, pilnować przestępcy w czasie prowadzenia kontroli osobistej, być czujnym, gdyż w razie ponowienia ataku przez sprawcę, powinien natychmiast skutecznie stanąć w obronie swojego przewodnika oraz udaremnić ewentualną ucieczkę. Pies musi więc być nie tylko agresywny i pewny siebie, ale także bardzo czujny i spostrzegawczy.

Czworonogi te nie tylko powinny bronić swojego opiekuna w czasie ataku,  ale również pracować węchem na tak zwanym świeżym śladzie w trakcie pościgu za sprawcami przestępstw. Wykorzystuje się tu ich instynkt orientacyjny, węch i słuch do lokalizowania miejsca ukrycia się sprawcy. Jeśli uciekł on po dokonanym, np. włamaniu i zostawił po sobie ślad zapachowy, to pies w kategorii patrolowo-tropiącej powinien doprowadzić po śladzie do miejsca ukrycia się przestępcy. Podstawy prawne regulujące użycie psa jako środka przymusu bezpośredniego to:
 

• Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2020 r. poz. 360, z późn. zm.);
• Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej(Dz. U. z 2019 r. poz. 2418);
• Zarządzenie nr 296 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 marca 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania zadań z użyciem psów służbowych, szczegółowych zasad ich szkolenia oraz norm wyżywienia (Dz. Urz. KGP z 2019 r. poz. 11 oraz poz. 118).

Nie chcę zanudzać tutaj czytelnika surowymi artykułami z wyżej wymienionych podstaw prawnych, które zapewne wszyscy świetnie znamy, więc przytoczę od strony praktycznej podstawowe zadania i możliwości wykorzystania psa patrolowego i patrolowo-tropiącego w zakresie umiejętności obrończych w trakcie służby:

• obrona przewodnika przed gwałtownym, bezprawnym atakiem zagrażającym jego życiu lub zdrowiu;
• asekuracja przewodnika podczas czynności legitymowania;
• ochrona porządku i bezpieczeństwa na obszarach lub obiektach chronionych przez uprawnionego;
• pościg i obezwładnienie osoby podejrzewanej o popełnienie przestępstwa;
• konwojowanie osoby zatrzymanej;
• udział w zasadzkach bądź działaniach blokadowych celem zatrzymania osoby podejrzewanej o popełnienie przestępstwa;
• przeciwstawienie się osobie niepodporządkowującej się  wezwaniu do porzucenia broni, materiału wybuchowego lub  usiłującej bezprawnie odebrać broń palną funkcjonariuszowi.

AGRESJA A ĆWICZENIA OBROŃCZE

CO TWÓJ PIES ROBI?

Szczerzy zęby, warczy, rzuca się w stronę domniemanego wroga, kłapie zębami i próbuje chwytać lub gryźć.

CO TWÓJ PIES MA NA MYŚLI?

„Czuję zagrożenie!!!”

Definicja „agresji” mówi o tym, że jest to zachowanie mające na celu zastraszenie innego osobnika, dojście do konfrontacji i działania, które stwarza ryzyko wyrządzenia szkody innemu organizmowi. Zachowania agresywne u psa mogą przyjmować różne formy. Od warczenia, kiedy wejdziemy mu w drogę, aż po gryzienie, zarówno zwierząt, jak i ludzi. Niezależnie od poziomu psiej agresji, należy reagować natychmiast. Agresja wywołana strachem lub obroną występuje wtedy, kiedy pies jest przekonany o fizycznym zagrożeniu. U psów, które w przeszłości zaznały jakichś przykrych doświadczeń, agresję może wywołać nawet podniesiona ręka albo sam widok innego psa – może to wynikać z niedostatecznej socjalizacji.

Wyróżniamy różne rodzaje agresji:

• terytorialna: zdarza się, kiedy pies uzna, że zagrożone jest jego terytorium, zazwyczaj dom i otaczający go teren oraz całe stado, wliczając w nie ludzi, jak i inne zwierzęta;
• posesywna: pojawia się, kiedy pies obawia się utraty czegoś, co stanowi jego własność – żywność, zabawki czy miejsce do spania;
• drapieżnicza: wywołana instynktem łowieckim – pościg w celu zdobycia pokarmu, wyzwalany przez ruch, np. uciekającej wiewiórki lub kota, człowieka uprawiającego jogging czy innego ruchomego obiektu;
• macierzyńska: wynika z obrony swojego potomstwa w niebezpieczeństwie;
• przekierowana: to takie zachowanie, gdy pies nie atakuje osoby lub innego agresora, którego się boi, ale atakuje kogoś innego, kto znajduje się w pobliżu.

 

Psy stresują się z podobnych przyczyn, co ludzie – w sytuacjach, nad którymi nie panują. Mogą je wywoływać, np.: ból, agresja i zaczepki innych psów, strach przed pozostaniem samotnie w domu. Zestresowany pies okazuje to na rozmaite sposoby. Gdy zaniepokoi go coś w otoczeniu, z dużym wyprzedzeniem będzie wysyłał sygnały uspokajające (termin kynologiczny, z ang. calming signals). Jeśli nauczyliśmy się je „czytać”, będziemy mogli zainterweniować i wyciągnąć psa z nieprzyjemnej sytuacji. Wysyłanie sygnałów uspokajających nasila się wraz z rosnącym stresem. Obserwując psa i widząc, kiedy daje do zrozumienia, że jest zestresowany możemy pomóc mu rozwiązać problem i uniknąć agresji zmuszającej go do obrony.

Najczęstsze sygnały uspokajające, które wysyła pies to:

• oblizywanie się, podgryzanie siebie i przedmiotów,
• dyszenie, drgawki,
• gonienie ogona, sztywna sierść,
• otrzepywanie się,
• szczekanie, wycie, piszczenie,
• zastygnięcie w bezruchu, powolne poruszanie się.

Przyjrzyjmy się własnemu psu. Znajdźmy przyczynę jego stresu, agresji czy strachu. Spójrzmy krytycznie na siebie i warunki, jakie stwarzamy zwierzęciu. Czasem warto poprosić o pomoc szkoleniowca z zewnątrz, który pomoże rozwiązać problem.Skoro poznaliśmy już podstawy agresji u psa, to jak do tego ma się funkcja wyuczonej agresji u czworonoga, którego rolą jest obrona swojego przewodnika?  W dalszej części artykułu wytłumaczę czym są ćwiczenia obrończe i rola pozoranta w szkoleniu psa.Ćwiczenia obrończe to powtarzanie kilkukrotnie danej czynności przez psa, celem nabycia wprawy, uzyskania pewności siebie oraz lepszej sprawności w działaniach w danych sytuacjach, wynikających ze specyfiki pełnionej służby. W ćwiczeniach obrończych wykorzystuje się naturalne predyspozycje psa, które mają za zadanie wyrobić w nim natychmiastową reakcję, jako odpowiedź na atak ze strony napastnika. Zadaniem tych ćwiczeń jest wypracowanie by te reakcje były pewne, szybkie, silne i chroniły przewodnika psa.

 

Podczas ćwiczeń obrończych należy kierować się pewnymi najważniejszymi zasadami:

• pies zawsze zwycięża w walce z pozorantem – budujemy w ten sposób jego pewność i odwagę;
• zmieniać pozorantów i ich ubiór, by nie dopuścić do przyzwyczajenia psa do jednego stroju ochronnego  lub konkretnego zachowania pozoranta;
• zmieniać miejsce ćwiczeń, by nie zakodować w psie odruchu obrończego uzależnionego od konkretnego miejsca;
• nie przebierać pozoranta w miejscu widocznym dla psa.

Pisząc o zajęciach obrończych nie można tu pominąć bardzo ważnej roli, jaką pełni prawidłowo przeszkolony pozorant. Właściwe wyszkolenie psa w kierunku obrony oraz to, jaki nasz pies będzie w przyszłości, zależy nie tylko od jego przewodnika czy instruktora, pod okiem którego prowadzony jest cały kurs, ale od samego pozoranta, który będzie tu ważnym, o ile nie najważniejszym ogniwem. Średnio rokujący pies pracujący z dobrym pozorantem osiągnie zadowalający poziom wyszkolenia.Od pozoranta wymaga się wiedzy kynologicznej z zakresu psychofizjologii psa, znajomości sprzętu używanego w tresurze i umiejętności jego użycia, znajomości zasad bezpieczeństwa pracy z psami służbowymi czy metodologii prowadzonych zajęć tresurowych. Nie bez znaczenia jest też sprawność fizyczna pozoranta, który musi wykazać się doskonałą koordynacją ruchową, wytrzymałością, kondycją i opanowaniem własnego ciała, zarówno w pracy z masywnym owczarkiem niemieckim, ale i bardzo szybkim owczarkiem belgijskim.
Od 2011 r. w Zakładzie Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji w Sułkowicach prowadzone są kursy specjalistyczne dla policjantów  - przewodników psów wykonujących czynności pozoranta.

Zakres tematyczny 2-tygodniowego kursu obejmuje:

• bezpieczeństwo podczas symulacji z zakresu ćwiczeń obrończych;
• elementy obrończe w pracy z psem w kagańcu i bez kagańca.

 

Jak widać jest diametralna różnica pomiędzy psem wykazującym agresywne zachowania na tle emocjonalnym, w momencie nie radzenia sobie z problemami, a psem szkolonym do zadań obronnych.
Pamiętaj, by szkolić psa, nie potrzeba wymyślnego sprzętu.Potrzeba jedynie czasu, cierpliwości, konsekwencji i chęci do zabawy.