Stołeczny Magazyn Policyjny - strona główna

Wypalenie zawodowe

07.12.2020 • Monika Nawrat

Jest coraz bardziej powszechne i stanowi duże zagrożenie, z jakim często policjanci muszą się zmierzyć.

Wypalenie zawodowe jest jedną z możliwych reakcji organizmu na chroniczny stres związany z pracą w zawodach, których wspólną cechą jest ciągły kontakt z ludźmi i zaangażowanie emocjonalne w ich problemy. Zaliczają się do nich m. in.: policjanci, pielęgniarki, lekarze, strażacy, itd. Przypadłość ta może dotknąć każdego, bez względu na wiek, płeć czy wykonywany zawód. Niegdyś uważano, że dotyczy ona głównie osób z długim stażem pracy. Okazuje się jednak, że coraz częściej cierpią na nią także młodzi ludzie.

Wydaje się, że jest to specyfika współczesnych czasów. Szybkie tempo życia, ciągły stres i pośpiech sprzyjają pojawianiu się objawów wypalenia zawodowego, nawet już na początku kariery. Do szczególnie narażonych na syndromy wypalenia zawodowego pracowników należą również policjanci. W pracy, w której podstawą jest relacja z drugim człowiekiem, bardzo często wymaga się zaangażowania. Zbyt duże poświęcanie się jakiejś sprawie, sposobowi życia lub związkowi, może doprowadzić do syndromu wypalenia zawodowego. Wtedy efekt budowania dobrych relacji międzyludzkich upada. Funkcjonariusze i pracownicy odczuwają negatywną postawę wobec pracy, ludzi i życia, obniża się ich samoocena i pojawiają się uczucia beznadziejności i zniechęcenia do działań.

KTO Z NAS MA WIĘKSZE PREDYSPOZYCJE DO WYPALENIA ZAWODOWEGO?

Cechy osoby predysponujące do wypalenia zawodowego to tak zwana wysoka reaktywność, czyli innymi słowy łatwość, szybkość i siła reagowania, a także silna motywacja do pracy. Zatem jeśli szybko i mocno reagujesz na różnego rodzaju bodźce i dodatkowo jesteś mocno zaangażowany w realizację swoich zadań to trzeba uważać. Zwłaszcza, gdy cechuje Cię przy tym mniejsza wiara w siebie, swoje kompetencje. Pewna zależność, obronna postawa, pasywność, przekonanie o małym własnym wpływie na to, co się dzieje (zewnętrzne umiejscowienie kontroli), nieracjonalne przekonania, co do roli zawodowej, unikanie trudnych sytuacji. Osoby predysponowane do wypalenia zawodowego często też są perfekcjonistami, idealistami. Bardzo dużo wymagają od siebie i oceniają się dość surowo. Do interpersonalnych przyczyn wypalenia należą przede wszystkim stosunki panujące między pracownikiem a resztą. Do tej płaszczyzny zalicza się także stresujące sytuacje, np. konflikty, brak wsparcia i zaufania, rywalizacja, problemy komunikacyjne, mobbing, kwestionowanie kompetencji, czy blokowanie rozwoju pracownika. Rola zawodowa również znacząco wpływa na możliwość wystąpienia u pracownika/policjanta wypalenia zawodowego. Policjanci narażeni są często na bardzo dużą odpowiedzialność, w służbie występuje często spiętrzenie pracy, pośpiech. Funkcjonariusze skarżą się na trudności w pogodzeniu obowiązków zawodowych z obowiązkami wobec najbliższych przyjaciół. Miejsce ma również ograniczona możliwość awansu i niestabilność pracy. Jak zatem widać ryzyko wypalenia zawodowego nasila się, gdy zaistnieje specyficzna konstelacja czynników. Zniechęcamy się powoli.Wypalenie zawodowe to dość długotrwały proces. Często w początkowej fazie ciężko je dostrzec. Słynna badaczka ChristinaMaslach, która od lat zajmuje się tematyką wypalenia zawodowego, wyróżniła trzy główne stopnie tego zjawiska:

1. Wyczerpanie emocjonalne - zaczyna pojawiać się poczucie zmęczenia związanego z pracą. Osoba w tym stadium przestaje mieć siłę i chęci by, efektywnie wykonywać swoje obowiązki. Nie ma energii i nie potrafi się zregenerować. Mimo wdrożenia w życie regeneracji i odpoczynku nie potrafi  sumiennie pracować.
2. Depersonalizacja - pojawia się niechęć do współpracowników, pracodawcy. Zostaje zwiększony dystans, co skutkuje małą wydajnością w pracy.
3. Obniżone poczucie własnych dokonań  - osoba w tej fazie zaczyna negatywnie oceniać siebie oraz własne kompetencje zawodowe. Często sygnalizuje, że wkład włożonej pracy jest bez sensu i już nie nadaje się do pracy i wykonywania zadań. Pracownik nie czuje się na siłach i bardzo negatywnie ocenia siebie jako pracownika.

Rozpoznanie wypalenia zawodowego w pierwszej fazie jest niezwykle trudne – w końcu każdy bywa czasem zmęczony i zestresowany. Warto zwrócić szczególną uwagę na to, czy taki stan rzeczy utrzymuje się przez długi czas. Jeśli tak – można to uznać za pierwszy niepokojący sygnał, którego nie należy ignorować.

Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu. Jak sobie z nim radzić? Kiedy pojawiają się niepokojące symptomy?

Odporność psychiczna  - posiadamy naturalne zdolności adaptacyjne do różnorodnych warunków oraz wspaniałą siłę do podnoszenia się po porażkach, tzw. rezyliencją. Zadbanie o swoje sfery życiowe oraz obserwacja własnych stanów emocjonalnych mają wpływ na naszą odporność psychiczną.

• Indywidualny program przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu - tutaj należy czujnie zaobserwować samego siebie oraz środowisko wykonywanej pracy. Obserwacja ma dotyczyć newralgicznych punktów naszych cech osobowościowych oraz warunków pracy.
• Nowe wyzwania i zobowiązania - ważne, aby nie popadać w rutynę, która jest częstym czynnikiem pozbywającym nas entuzjazmu i energii. Warto podejmować nowe wyzwania oraz na co dzień wykonywać rzeczy w inny sposób.
• Priorytety życiowe i zawodowe - często toniemy w niewykonalnych zadaniach. Priorytety nie mogą dotyczyć tylko życia zawodowego, ale również prywatnego. Wyznaczenie priorytetów w naszych zadaniach powoduje, że poziom odczuwalnego przez nas stresu maleje.
• Zachowanie równowagi pomiędzy pracą a życiem - jeśli nie ma bardzo ważnej konieczności pozostawania w pracy po godzinach to nie powinno się tego robić. Powinniśmy dbać o równowagę pomiędzy pracą a odpoczynkiem. Inwestuj swój czas w relacje, bo to właśnie one dają nam najwięcej satysfakcji z życia.
• Wysypiaj się - zapewnij sobie komfortowe warunki do wypoczynku;
•  Aktywność fizyczna - zadbaj o swoje ciało i kondycję.
•  Wydzielane endorfiny podczas wysiłku skutecznie poprawiają humor i relaksują ciało;
•  Nie zapominaj o przerwach w trakcie pracy. Twoje ciało i umysł potrzebują chwili odpoczynku;
•  Rozwijaj swoje pasje - one sprawią ze poczujesz się potrzebny i spełniony;
•  Staraj się nie pracować ponad swoje możliwości. Oczywiście ten punkt nie zawsze jest łatwy do spełnienia, zwłaszcza jeżeli naciskają na ciebie przełożeni.
  W przypadku gdy będziesz przeciążony obowiązkami, prawdopodobnie nie będziesz w stanie wypełniać ich w efektywny sposób;
•  Nie zapominaj o urlopie. W trakcie wakacji postaraj się nie myśleć o pracy, nie wykonywać służbowych telefonów i nie odpisywać na maile. Urlop wykorzystaj na odpoczynek i zregenerowanie sił.

Artykuł podsumujmy pozytywnym myśleniem, dzięki któremu będzie łatwiej przejść przez rozwój pracy w tych dobrych i gorszych etapach życia. To od ciebie zależy czy twoja praca nadal będzie przynosiła ci satysfakcję i zadowolenie.

Pamiętaj!

• Nikt nie będzie w stanie sam sprostać wszystkim wymaganiom.
• Nie musisz być perfekcjonistą w każdej dziedzinie.
• Mów o problemach w realizacji pewnych obowiązków.
• Informuj przełożonych o trudnościach w realizacji nowych zadań.
• Trenuj asertywność.
• Nie zawsze wszystko musisz robić sam/a.
• Nie ulegaj złudzeniu, że wszystko robisz najlepiej.
• Zaufaj sobie.
• Szukaj pozytywnych aspektów każdej sytuacji.
• Siła i treść twoich przekonań kształtuje to, co cię spotyka