Zabezpieczenia polskich i obcych środków płatniczych cz.II - banknoty Euro

13.05.2022 • Krzysztof Konopka

W drugiej części artykułu poznacie zabezpieczania europejskiej wspólnej waluty EURO. Przeczytajcie i zobaczcie jak zabezpieczona są banknoty EURO. Ta wiedza może się przydać. Niebawem rozpoczyna się sezon wakacyjny i związane z nim liczne wyjazdy do krajów, gdzie waluta ta jest powszechnym środkiem płatniczym.

3. Rodzaje zabezpieczeń waluty Euro

Euro to waluta wprowadzona w 2002 r. w większości państw Unii Europejskiej, a także innych, w miejsce walut krajowych. Jest prawnym środkiem płatniczym w 19 państwach tworzących w Unii Europejskiej strefę euro i używana jest także w 11 krajach i terytoriach nienależących do UE. Strefa euro (eurostrefa, euroland, obszar euro) jest wspólną walutową przestrzenią unijnych państw, które wprowadziły euro jako swoją walutę.

Wzory banknotów euro nawiązują do wspólnego motywu „Epoki i style Europy”. Obrazy na banknotach przedstawiają najważniejsze style architektoniczne Europy, symbolicznie pokazując rozwój całego kontynentu w dziedzinie techniki, sztuki i komunikacji. Banknoty prezentują trzy główne elementy architektoniczne w różnych stylach - okna, bramy i mosty. Okna i bramy są podstawowym motywem z przodu banknotów, symbolizują otwartość i współpracę w UE, zaś mosty są podstawowym motywem na tyłach banknotów. Różnorodność stylów jest metaforą komunikacji.

Banknoty euro występują w siedmiu nominałach: 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500 (banknot o nominale 500 euro można wykluczyć, gdyż został wycofany w serii z 2013 r.). Część zabezpieczeń występuje we wszystkich banknotachh, zaś niektóre są charakterystyczne tylko dla określonych nominałów³¹.

Rysunek 26. Banknoty Euro przed modernizacją (po lewej) oraz po modernizacji w 2013 r. (po prawej)

 
Źródło: https://monitorfx.pl/banknoty-i-monety-euro/ (7.06.2021 r.)

Zabezpieczenia waluty euro zostaną przedstawione na przykładzie banknotów po modernizacji w 2013 r. o nominałach 5 euro, 10 euro, 20 euro, 50 euro, 100 euro, 200 euro oraz na przykładzie banknotu 500 euro, który nie został zmodernizowany. Wpierw omówione zostaną podstawowe zabezpieczenia, wspólne dla wszystkich nominałów. Podstawowymi, wspólnymi zabezpieczeniami banknotów waluty Euro są:

- nazwa waluty zapisana alfabetem łacińskim (EURO) i greckim (EYPΩ),

- skrót nazwy Europejskiego Banku Centralnego w różnych wariantach (BCE, ECB, EZB, EKT i EKP) - obejmują kilkanaście języków urzędowych Unii Europejskiej. Skróty umieszczone są na przedniej, lewej stronie banknotów,

- symbol „c” oznaczający zastrzeżenie praw autorskich - również znajduje się na przedniej stronie, w lewym, dolnym rogu banknotów, tuż przed skrótami nazwy Europejskiego Banku Centralnego,

- flaga Unii Europejskiej na przedniej stronie banknotu, w lewym, górnym rogu,

- liczba oznaczająca nominał banknotu jest duża i pogrubiona. Oznaczenia nominału są ułatwieniem dla osób niewidomych i niedowidzących,

- numery seryjne - znajdują się w dwóch miejscach na tyle banknotu. Drukowane są w pionie i poziomie. Poziome są nanoszone na banknot z użyciem czarnej farby, zaś pionowe już w innym kolorze (np. niebieski dla banknotu 20 euro). Poziomy numer seryjny składa się z dwóch liter oraz dziesięciu cyfr. Pierwsza litera służy jako identyfikator drukarni, zaś druga litera, choć nie ma większego znaczenia dla bezpieczeństwa i nie służy do identyfikacji miejsca powstania banknotu, co umożliwia potwierdzenie jego autentyczności, umożliwia powstawanie kolejnych numerów,

- cyfry uzupełniające się pod światło - znaki wydrukowane obustronnie w górnym rogu banknotu uzupełniają się, tworząc oznaczenie nominału. Kompletną liczbę widać pod światło,

- perforacja - przy oglądaniu banknotu pod światło na hologramie widać perforację w kształcie symbolu €,

- faktura papieru - papier jest wytwarzany z czystych włókien bawełnianych, dzięki czemu banknot jest sztywny i szeleszczący,

- wypukły nadruk – występuje w kilku miejscach na przedniej stronie banknotu, między innymi głównym motywie. Wyczuwalny za pomocą dotyku,

- złocisty pasek - przy oglądaniu pod kątem banknotów: 5 €, 10 €, 20 € na stronie odwrotnej banknotów widać opalizujący złocisty pasek, a na nim nominały i symbol €. Na banknotach o nominałach: 50 €, 100 €, 200 €, 500 € jedno oznaczenie wartości nominalnej, wydrukowane specjalną farbą, zmienia barwę w zależności od kąta patrzenia,

- hologram - przy oglądaniu pod kątem banknotów: 5 €, 10 €, 20 € na tęczowym tle pasa holograficznego widać na przemian nominał i symbol €. Wzdłuż brzegów biegną oznaczenia nominałów w postaci drobnych napisów. Na banknotach o nominałach: 50 €, 100 €, 200 € i 500 € hologram umiejscowiony w zależności od kąta patrzenia prezentuje wizerunek głównego motywu lub oznaczenia nominału. Na brzegach umieszczone są mikroteksty zawierające oznaczenie wartości nominału oraz nazwę waluty,

- znak wodny - uzyskuje się przez zróżnicowanie grubości papieru. Widać go pod światło. Przejścia tonalne między jasnymi a ciemnymi elementami motywu są płynne. Jeśli położy się banknot na ciemnej powierzchni, jasne elementy ciemnieją. To zabezpieczenie można dostrzec na oznaczeniu nominału,

- pasek zabezpieczający - jest wpuszczony w papier banknotu. Przy oglądaniu pod światło pasek wygląda jak ciemna linia. Widać na niej wypisane drobnym drukiem słowo EURO i nominał,

- pole z hologramem - w banknotach o nominałach 50, 100, 200 i 500 euro na hologramie widać na przemian nominał oraz okno lub bramę. W tle znajdują się tęczowe, koncentryczne okręgi drobnego druku, rozchodzące się od środka hologramu ku jego brzegom,

- nominał zmieniający barwę - w banknotach 50, 100, 200 i 500 euro nominał na odwrotnej stronie zmienia kolor z fioletowego na oliwkowy lub brązowy,

- każdy nominał ma inny rozmiar - im wyższy nominał, tym większy rozmiar. Zabezpieczenie to jest też ułatwieniem dla osób niewidomych i niedowidzących,

- każdy nominał ma inną dominującą barwę, dodatkowo kontrastującą z barwą sąsiednich nominałów. Jest to również ułatwienie dla osób niewidomych i niedowidzących³².

Oprócz wspomnianych form zabezpieczeń, banknoty posiadają również dodatkowe zabezpieczenia, które także są wspólne dla każdego nominału. Zabezpieczeń tych nie widać gołym okiem. Można je dostrzec dopiero z pomocą lupy, bądź lampy ultrafioletowej. Dodatkowe, wspólne zabezpieczenia banknotów:

- Mikrodruk - w kilku miejscach banknotu widać druk liter o wysokości 0,8 mm, można go przeczytać przy użyciu lupy. Na autentycznym banknocie nawet najmniejszy druk jest ostry i wyraźny.

- Znaki widoczne w ultrafiolecie - w świetle ultrafioletowym można dostrzec czerwone, niebieskie i zielone nitki zatopione w papierze. Flaga Unii Europejskiej na przedniej stronie banknotu zmienia kolor na zielony, a gwiazdy na niej robią się pomarańczowe.

W środkowej części banknotu świecą się gwiazdy i kółeczka. Na odwrotnej stronie banknotu mapa, most i nominał zmieniają kolor na żółty lub zielony³³.

Rysunek 27. Banknoty Euro o nominałach 5, 10, 50, 100, 200, 500 w świetle UV

 
Źródło: European Central Park, Przewodnik do szkolenia o banknotach i monetach euro, 2007 r. (7.06.2021 r.)

Oprócz wyżej wymienionych, wspólnych form zabezpieczeń banknoty, euro mają też wiele własnych cech. Można wyróżnić następujące indywidualne zabezpieczenia:
a) dla banknotu o nominale 5 euro;
- Wymiary 120x62 mm,
- Dominująca barwa - szary,
- Obraz architektury klasycznej,
- Złocisty pasek - na stronie odwrotnej banknotów widać opalizujący złocisty pasek, a na nim nominały i symbol €,
- Hologram - na tęczowym tle pasa holograficznego widać na przemian nominał i symbol €. Wzdłuż brzegów biegną oznaczenia nominałów w postaci drobnych napisów³⁴,

Rysunek 28. Banknot o nominale 5 euro (awers i rewers)

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/5_euro_note (7.06.2021 r.)

b) dla banknotu o nominale 10 euro;
- Wymiary 127x67 mm,
- Dominująca barwa - czerwony,
- Obraz architektury romańskiej,
- Złocisty pasek - na stronie odwrotnej banknotów widać opalizujący złocisty pasek, a na nim nominały i symbol €,
- Hologram - na tęczowym tle pasa holograficznego widać na przemian nominał i symbol €. Wzdłuż brzegów biegną oznaczenia nominałów w postaci drobnych napisów³⁵.

Rysunek 29. Banknot o nominale 10 euro (awers i rewers)

Źródło: https://www.mbank.pl/informacje-dla-klienta/post,5854,zmodernizowany-banknot-10-euro.html (7.06.2021 r.)

c) dla banknotu o nominale 20 euro;
- Wymiary 133x72 mm,
- Dominująca barwa - niebieski,
- Obraz architektury gotyckiej,
- Złocisty pasek - na stronie odwrotnej banknotów widać opalizujący złocisty pasek, a na nim nominały i symbol €,
- Hologram - na tęczowym tle pasa holograficznego widać na przemian nominał i symbol €. Wzdłuż brzegów biegną oznaczenia nominałów w postaci drobnych napisów³⁶.

Rysunek 30. Banknot o nominale 20 euro (awers i rewers)

Źródło: https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/aktualnosci/wiadomosci_2015/euro-20.html (7.06.2021 r.)

d) dla banknotu o nominale 50 euro;
- Wymiary 140x77 mm,
- Dominująca barwa - pomarańczowy,
- Obraz architektury renesansowej,
- Złocisty pasek - jedno oznaczenie wartości nominalnej, wydrukowane specjalną farbą, zmienia barwę w zależności od kąta patrzenia,
- Hologram - umiejscowiony w zależności od kąta patrzenia prezentuje wizerunek głównego motywu lub oznaczenia nominału,
- Mikrodruki - na brzegach umieszczone są mikroteksty zawierające oznaczenie wartości nominału oraz nazwę waluty,
- Wypukły nadruk - wzdłuż brzegów znajdują się dodatkowe, wypukłe znaki³⁷.

Rysunek 31. Banknot o nominale 50 euro (awers i rewers)

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/50_euro_note (7.06.2021 r.)

e) dla banknotu o nominale 100 euro;
- Wymiary 153x82 mm,
- Dominująca barwa - zielony,
- Obraz architektury baroku i rokoko,
- Złocisty pasek - jedno oznaczenie wartości nominalnej, wydrukowane specjalną farbą, zmienia barwę w zależności od kąta patrzenia,
- Hologram - umiejscowiony w zależności od kąta patrzenia prezentuje wizerunek głównego motywu lub oznaczenia nominału,
- Mikrodruki - na brzegach umieszczone są mikroteksty zawierające oznaczenie wartości nominału oraz nazwę waluty,
- Wypukły nadruk - wzdłuż brzegów znajdują się dodatkowe, wypukłe znaki³⁸.

Rysunek 32. Banknot o nominale 100 euro (awers i rewers)

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/100_euro_note (7.06.2021 r.)

f) dla banknotu o nominale 200 euro;
- Wymiary 153x82 mm,
- Dominująca barwa - żółty, brązowy,
- Obraz architektury inżynieryjnej,
- Złocisty pasek - jedno oznaczenie wartości nominalnej, wydrukowane specjalną farbą, zmienia barwę w zależności od kąta patrzenia,
- Hologram - umiejscowiony w zależności od kąta patrzenia prezentuje wizerunek głównego motywu lub oznaczenia nominału,
- Mikrodruki - na brzegach umieszczone są mikroteksty zawierające oznaczenie wartości nominału oraz nazwę waluty,
- Wypukły nadruk - wzdłuż brzegów znajdują się dodatkowe, wypukłe znaki³⁹.

Rysunek 33. Banknot o nominale 200 euro (awers i rewers)

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/200_euro_note (7.06.2021 r.)

g) dla banknotu o nominale 500 euro;
- Wymiary 160x82 mm,
- Dominująca barwa - fioletowy,
- Obraz nowoczesnej architektury XX w.,
- Złocisty pasek - jedno oznaczenie wartości nominalnej, wydrukowane specjalną farbą, zmienia barwę w zależności od kąta patrzenia,
- Hologram - umiejscowiony w zależności od kąta patrzenia prezentuje wizerunek głównego motywu lub oznaczenia nominału,
- Mikrodruki - na brzegach umieszczone są mikroteksty zawierające oznaczenie wartości nominału oraz nazwę waluty,
- Wypukły nadruk - wzdłuż brzegów znajdują się dodatkowe, wypukłe znaki⁴⁰.

Rysunek 34. Banknot o nominale 500 euro (awers i rewers)

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/500_euro_note (7.06.2021 r.)

PRZYPISY:
^31-40 European Central Park, Przewodnik do szkolenia o banknotach i monetach euro, 2007 r.