Zabezpieczenia polskich i obcych środków płatniczych cz.III - amerykański dolar - banknoty

13.06.2022 • Krzysztof Konopka

W trzeciej części cyklu o zabezpieczeniach znaków pieniężnych w postaci banknotów, Krzysztof Konopka odkryje przez nami, w jaki sposób są zindywidualizowane i zabezpieczone banknoty amerykańskiego dolara.

4. Rodzaje zabezpieczeń dolara amerykańskiego

Dolar amerykański (USD) to oficjalna waluta Stanów Zjednoczonych, Brytyjskich Wysp Dziewiczych, Portoryko, Mikronezji, Marianów Północnych, Palau, Wysp Marshalla, Panamy, Ekwadoru, Salwadoru, Guamu, Holandii Karaibskiej, Timoru Wschodniego, Zimbabwe, Bonaire, Saby i Sint Eustatius oraz Turks i Caicos. Emitentem banknotów jest System Rezerwy Federalnej, a obecnie w obiegu są banknoty o nominale: 1 dolar, 2 dolary, 5 dolarów, 10 dolarów, 20 dolarów, 50 dolarów, 100 dolarów.

Zabezpieczenia tej waluty są znacznie słabsze niż w przypadku Euro. Dolary jest o wiele łatwiej podrobić, między innymi przez fakt, iż w obiegu pozostają wszystkie banknoty, jakie zostały wyemitowane od 1861 r. Co za tym idzie, w obiegu obok zmodernizowanych i pewnych banknotów, znajdują się również te ze znacznie starszymi i słabszymi zabezpieczeniami, które również są prawnym i akceptowalnym środkiem płatniczym.

Dodatkowo przez te wszystkie lata, w trakcie modernizacji zabezpieczeń, wygląd banknotów zmieniał się tylko nieznacznie. Zabezpieczenia najniższych nominałów tj. 1 dolar oraz 2 dolary nie zmieniły się od wielu lat. Natomiast nominały o wyższej wartości, czyli 5 dolarów, 10 dolarów, 20 dolarów, 50 dolarów oraz 100 dolarów, pomimo wprowadzanych zmian w zabezpieczeniach, wciąż nie są w pełni bezpieczne, gdyż jak wcześniej wspomniano, można legalnie używać starszych emisji tychże nominałów. Wspomniane wyższe nominały można spotkać łącznie w 4 wersjach. Z tego względu przykłady zabezpieczeń omówione zostaną na przykładzie banknotów z najnowocześniejszymi zabezpieczeniami ⁴¹.

Rysunek 35. Dolary amerykańskie (USD) – banknoty ze zmodernizowanymi zabezpieczeniami

Źródło: https://www.fxmagazines.com/us-dollar-stable-despite-trade-war-terror/ (7.06.2021 r.)

Na wstępie przedstawione zostaną cechy wspólne omawianej waluty.

Banknoty amerykańskie są drukowane na papierze składającym się z bawełny oraz lnu i nie zawierają celulozy. Ze względu na ten skład papieru, banknoty stosunkowo szybko ulegają zniszczeniu.

Banknot jednodolarowy jest zdatny do użytku około dwóch lat, natomiast dwudziestodolarowy koło czterech lat. Jedynie banknot o nominale 100 dolarów wytrzymuje blisko dziewięć lat. Prócz wspólnego materiału, wszystkie banknoty mają te same wymiary tj. 156x66 mm.

Aby utrudnić sfałszowanie amerykańskich dolarów, w każdym z nominałów, jednym z głównych zabezpieczeń są czerwone oraz niebieskie nitki, wtapiane w papier podczas produkcji banknotów. Prócz wspomnianych nitek, w omawianej walucie pojawiają się również inne zabezpieczenia, indywidualne dla każdego z nominałów tj.:

a) w banknocie o nominale 1 dolar:
•portret George’a Washingtona na przodzie banknotu,
•wizerunek Wielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych na tyle banknotu,
•dominujące barwy z przodu – czarny i zielony,
•dominująca barwa z tyłu – zielony,
•włókna ochronne w kolorze niebieskim i czerwonym,
•numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴².

Rysunek 36. Banknot o nominale 1 dolar w aktualnym obiegu (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

b) w banknocie o nominale 2 dolary:
•portret Thomasa Jeffersona na przodzie banknotu,
•obraz Deklaracja Niepodległości Johna Trumbulla na tyle banknotu,
•włókna ochronne w kolorach niebieskim i czerwonym,
•dominujące barwy z przodu - czarny i zielony,
•dominująca barwa z tyłu – zielony,
•numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴³.

Rysunek 37. Banknot o nominale 2 dolary w aktualnym obiegu (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

c) w banknocie o nominale 5 dolarów:
•portret Abrahama Lincolna na przodzie banknotu,
•wizerunek Mauzoleum Lincolna na tyle banknotu,
•włókna ochronne w kolorach niebieskim i czerwonym,
•dominujące barwy z przodu czarny, zielony, fioletowy, różowy, żółty,
•dominujące barwy z tyłu zielony, różowy, fioletowy, żółty,
•nitka zabezpieczająca z powtarzającym się napisem USA 5 (również w odbiciu lustrzanym),
•mikrodruk na stronie przedniej powtarzające się napisy FIVE DOLLARS w obramowaniu z lewej i prawej strony na brzegach banknotu,
•mikrodruk E PLURIBUS UNUM wzdłuż górnej krawędzi tarczy na wizerunku orła z prawej strony portretu,
•mikrodruk USA pomiędzy kolumnami tarczy na wizerunku orła z prawej strony portretu,
•mikrodruk na stronie odwrotnej powtarzający się napis USA FIVE wzdłuż krawędzi cyfry 5 w prawym, dolnym rogu,
•mikrodruk - nazwy 26 stanów wzdłuż górnej części budynku,
•znak wodny w dużej cyfrze 5,
•nitka zabezpieczająca, świecąca w kolorze niebieskim,
•numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴⁴.

Rysunek 38. Banknot o nominale 5 dolarów z najnowszymi zabezpieczeniami (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

d) w banknocie o nominale 10 dolarów:
• portret Alexandra Hamiltona na przodzie banknotu,
• wizerunek Departamentu Skarbu na tyle banknotu,
• znak wodny na portrecie Alexandra Hamiltona,
• nitka zabezpieczająca z powtarzającym się napisem USA TEN i flagą państwową z liczbą 10 (również w odbiciu lustrzanym),
• włókna ochronne w kolorze czerwonym i niebieskim,
• mikrodruk na stronie przedniej powtarzający się napis USA 10 z lewej strony portretu w prawej dolnej części wizerunku pochodni,
• mikrodruk z przodu powtarzający się napis THE UNITED STATES OF AMERICA w górnej części obramowania z napisem HAMILTON oraz z lewej i prawej strony wzdłuż obramowania banknotu,
• po obu stronach nitka zabezpieczająca w kolorze czerwonym,
• na stronie przedniej liczba 10 w prawym dolnym rogu wydrukowana jest farbą zmienna optycznie - zmieniającą kolor w zależności od kąta patrzenia – ze złotego na zielony,
• pochodnia w dolnej części z prawej strony portretu wydrukowana czerwoną farbą metaliczną,
• barwy dominujące z przodu – czarny, pomarańczowy, czerwony, żółty,
• barwy dominujące z tyłu – zielony, pomarańczowy, żółty,
• numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴⁵.

Rysunek 39. Banknot o nominale 10 dolarów z najnowszymi zabezpieczeniami (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

e) w banknocie o nominale 20 dolarów:
• portret Andrew Jacksona na przodzie banknotu,
• wizerunek Białego Domu na tyle banknotu,
• znak wodny na portrecie Andrew Jacksona,
• nitka zabezpieczająca z powtarzającym się napisem USA TWENTY i flagą państwową z liczbą 20 (także odbicie lustrzane),
• włókna ochronne w kolorach niebieskim i czerwonym,
• mikrodruk na stronie przedniej powtarzający się napis USA 20 z prawej strony wzdłuż brzegów trzech pierwszych liter napisów TWENTY USA i USA TWENTY,
• mikrodruk z przodu 20 USA THE UNINTED STATES OF AMERICA 20 USA 20 USA z lewej strony poniżej podpisu,
• po obu stronach nitka zabezpieczająca świecąca w kolorze seledynowym,
• liczba 20 w prawym dolnym rogu wydrukowana farbą zmienną optycznie – zmienia kolor ze złotego na zielony,
• orzeł z tarczą z prawej strony portretu wydrukowany zieloną farbą metaliczną,
• dominujące barwy z przodu – czarna, zielona, jasnopomarańczowa, niebieska,
• dominujące barwy z tyłu – zielona, jasnopomarańczowa, żółta,
• numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴⁶.

Rysunek 40. Banknot o nominale 20 dolarów z najnowszymi zabezpieczeniami (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

f) w banknocie o nominale 50 dolarów:
• portret Ulyssesa S. Granta na przodzie banknotu,
• wizerunek Kapitolu na tyle banknotu,
• znak wodny na portrecie Ulyssesa S. Granta,
• nitka zabezpieczająca z powtarzającym się napisem USA 50 i flagą państwową z liczbą 50 (także w odbiciu lustrzanym),
• włókna ochronne w kolorach niebieskim i czerwonym,
• mikrodruk z przodu powtarzający się napis FIFTY w obramowaniu z lewej i prawej strony na brzegach banknotu,
• mikrodruk z przodu powtarzający się napis THE UNITED STATES OF AMERICA na kołnierzyku U.S. Granta,
• mikrodruk z przodu FIFTY USA 50 powtarzający się na dwóch gwiazdach z lewej strony portretu,
•nitka zabezpieczająca po obu stronach świecąca w kolorze żółtym,
•liczba 50 w prawym dolnym rogu wydrukowana farbą optycznie zmienną – ze złotego na zielony,
•gwiazda w dolnej części z prawej strony portretu wydrukowana niebieską farbą metaliczną,
•dominujące barwy z przodu – czarny, niebieski, czerwony, żółty,
•dominujące barwy z tyłu banknotu – zielony, jasnofioletowy, żółty,
•numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴⁷.

Rysunek 41. Banknot o nominale 50 dolarów z najnowszymi zabezpieczeniami (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

g) w banknocie o nominale 100 dolarów:
•portret Benjamina Franklina na przodzie banknotu,
•wizerunek Independence Hall na tyle banknotu,
•znak wodny na portrecie Benjamina Franklina,
•nitka zabezpieczająca z powtarzającym się napisem USA 100 (również odbicie lustrzane),
•pasek zabezpieczający częściowo widoczny na stronie przedniej, na którym podczas poruszania banknotem widać powtarzający się ruchomy obraz przedstawiający dzwon i liczbę 100 lub dzwon zmieniający się w liczbę 100 (efekt 3D),
•włókna ochronne w kolorach niebieskim i czerwonym,
•mikrodruk na stronie przedniej THE UNITED STATES OF AMERICA na kołnierzu ubrania B. Franklina,
•mikrodruk USA powtarzający się wzdłuż dolnej części portretu,
•USAONEHUNDRED powtarzający się wzdłuż prawej strony pióra,
•USA100 wzdłuż brzegu pola znaku wodnego,
•po obu stronach nitka zabezpieczająca świecąca w kolorze różowym,
•dzwon na tle kałamarza w prawej dolnej części zmieniający kolor ze złotego na zielony,
•liczba 100 w prawym dolnym rogu wydrukowana farbą optycznie zmienną,
•oznaczenie dla słabowidzących – na stronie odwrotnej liczba 100 prostopadle z prawej strony,
•dominujące barwy z przodu – czarny, zielony, jasny brąz, żółty,
•dominujące barwy z tyłu – zielony, pomarańczowy, żółty,
•numery seryjne na przodzie banknotu, wydrukowane dwa razy, z użyciem zielonej farby ⁴⁸.

Rysunek 42. Banknot o nominale 100 dolarów z najnowszymi zabezpieczeniami (awers i rewers)


Źródło: https://pl.currs.info/dolar-amerykanski/banknoty (7.06.2021 r.)

Podsumowując należy podkreślić, że powyżej przedstawione zabezpieczenia banknotów wskazują, na to jak wielką wagę przykłada się do uniemożliwienia ich sfałszowania i wprowadzenia do obiegu, aby zagwarantować bezpieczeństwo środków płatniczych, a tym samym gospodarki.

Polska waluta złoty i euro są jednymi z najlepiej zabezpieczonych walut, co można dostrzec po ilości umieszczonych zabezpieczeń, a także ich stopniu zaawansowania. Waluty te były modernizowane, między innymi ze względu na postęp technologiczny i w jego efekcie starzenie się dotychczasowych metod wytwarzania autentycznych pieniędzy. Im starsze zabezpieczenia, tym bardziej rośnie ryzyko, iż fałszerze są w stanie je skutecznie podrobić i wprowadzić swój twór w obieg. Zróżnicowane barwy i rozmiary, liczne wklęsłodruki, znaki wodne, hologramy, nitki zabezpieczające oraz obrazy uzupełniające się pod światło i widoczne w UV, to tylko jedne z najważniejszych i najbardziej skomplikowanych do podrobienia zabezpieczeń banknotów, gwarantujących bezpieczeństwo ich autentyczności.

Sytuacja nieco inaczej wygląda w przypadku waluty USD, czyli dolara amerykańskiego. Waluta ta na przestrzeni lat zmieniała się nieznacznie. Wygląd dolarów zmieniał się minimalnie, rozmiar dla wszystkich nominałów jest taki sam, a barwy banknotów różnią się nieznacznie. Co więcej banknoty o przestarzałych zabezpieczeniach nie są wycofywane, przez co wciąż pozostają w obiegu i stanowią prawne środki płatnicze. Jest to problematyczne zwłaszcza w przypadku nominałów o znacznej wartości, gdyż istnieje większe prawdopodobieństwo, że ktoś może spróbować sfałszować banknot z jednej z wcześniejszych, przestarzałych emisji. Natomiast nowsze banknoty są znacznie lepiej zabezpieczone i zawierają bardziej skomplikowane do podrobienia cechy.

Jednym słowem, bezpieczeństwo środków płatniczych jest bardzo istotne dla bezpieczeństwa gospodarki i z tego względu, obecnie wykorzystywane są coraz bardziej zaawansowane technologie, aby powstały nowe, profesjonalne i znacznie bardziej skomplikowane zabezpieczenia, które utrudniają, a być może i uniemożliwiają podrobienie banknotów, pochodzących z najnowszych emisji.

5. Metody badania autentyczności środków płatniczych

Aby sprawdzić autentyczność środków płatniczych, najłatwiejszym i najbezpieczniejszym sposobem jest wizyta w banku, gdzie banknoty zostaną profesjonalnie obejrzane i sprawdzone, czy posiadają każde zabezpieczenie, używane przez emitentów (banki centralne). Banknoty można sprawdzić także samodzielnie. Posiadają one wiele zabezpieczeń i należy sprawdzić ich przynajmniej kilka, aby mieć pewność co do autentyczności banknotu. Aby skutecznie zbadać autentyczność środków płatniczych należy:
-dotknąć banknotu – banknoty nie są idealnie płaskie, gdyż do produkcji wykorzystywany jest druk stalorytniczy, który daje efekt wypukłości, wyczuwalny opuszkami palców. Staloryt można wyczuć m.in. w portrecie, godle, cyfrowej wartości nominału, oznaczeniu dla niewidomych (umieszczonym w lewym dolnym rogu banknotu) oraz w nazwie emitenta – Narodowego Banku Polskiego.
-obejrzeć banknot pod światło – dzięki temu można zauważyć znak wodny przedstawiający portret władcy i cyfrowe oznaczenie nominału (jednak tylko w banknotach zmodernizowanych). W papierze znajduje się także nitka zabezpieczająca, którą można zauważyć, patrząc na banknot pod światło. Nitka ma postać pionowej, ciemnej linii, na której widoczne są cyfry oznaczające nominał oraz skrót „zł”. Patrząc na banknot pod światło, można dostrzec zabezpieczenie recto-verso, czyli uzupełniające się fragmenty rysunku. W prawym, górnym rogu na przedniej stronie banknotu znajduje się niewielkie, owalne pole, na którym widać fragmenty rysunku. Na odwrotnej stronie banknotu, w tym samym miejscu znajduje się taki sam owal z innym fragmentem. Patrząc pod światło, fragmenty rysunku dopasowują się, tworząc razem obraz korony.
-obejrzeć banknot pod różnymi kątami:
•banknoty 10 zł i 20 zł – na tyle tych banknotów, znajdują się opalizujące pasy. W banknocie 10 zł ma on kolor turkusowy, a w banknocie 20 zł liliowy. Patrząc na banknot pod różnymi kątami, pas ten powinien na zmianę się pojawiać i znikać,
•banknot 50 zł – na przedniej stronie umieszczona jest stylizowana litera K, która przy poruszaniu banknotem płynnie zmienia kolor z zielonego na niebieski,
•banknot 100 zł – na przedniej stronie, umieszczona została rozeta, która przy poruszeniu banknotem zmienia kolor – ze złotego przechodząc płynnie w zielony.
Każdy z nominałów zawiera też zabezpieczenie zwane „efektem kątowym”. Widać je w prawym, dolnym rogu przedniej strony wszystkich nominałów. Aby je zobaczyć, należy skierować banknot równolegle do podłoża, na wysokości wzroku, a następnie obrócić nim o 90 stopni w prawo lub w lewo. W banknocie o nominale 10 i 20 zł, w zależności od kąta obserwacji, widać jasne lub ciemne cyfry oznaczające nominał. Natomiast w banknocie 50 zł i 100 zł można zobaczyć koronę lub cyfry oznaczające nominał.
-obejrzeć banknot pod lupą – na przedniej i odwrotnej stronie banknotu umieszczane są mikrodruki (napisy wydrukowane z użyciem drobnej czcionki, niemal niewidocznej gołym okiem). Natomiast w prawym, górnym rogu banknotu, w obszarze wokół cyfry nominału banknotu, można dostrzec litery RP.
-obejrzeć banknot w świetle UV – światło ultrafioletowe ujawnia, czy dokument, bądź banknot posiada dodatkowe elementy graficzne, niewidoczne bez użycia światła UV. Elementy świecące w banknotach to m.in. kwadraty z wartością nominalną banknotu oraz numeracja po prawej stronie portretu władcy ⁴⁹.

Podsumowując należy stwierdzić, że istnieje wiele możliwości na sprawdzenie autentyczności banknotu. Mając wątpliwości, czy posiadany banknot jest autentyczny, można skorzystać ze specjalnej oceny wiarygodności w banku. Jednak dzięki zastosowanym zabezpieczeniom, wizyta w banku, w celu weryfikacji autentyczności, nie jest konieczna. Obecne w banknotach zabezpieczenia są dość skomplikowane do podrobienia i jednocześnie łatwe do dostrzeżenia oraz wyczucia z użyciem opuszków palców. Wyżej wymienione sposoby na sprawdzenie cech banknotów, można nazwać zasadami weryfikowania autentyczności środków płatniczych. Stosując się do tych metod i wykrywając przynajmniej kilka z zabezpieczeń zawartych w pieniądzach, można samodzielnie potwierdzić, bądź wykluczyć autentyczność badanego banknotu.

6. Sposoby i formy walki z fałszerstwem pieniędzy

Fałszerstwo pieniędzy ma swoja historię praktycznie tak odległą jak historia powstania środków płatniczych. Historia pieniądza w formie monetarnej sięga połowy VII w. p. n.e. kiedy to w zachodniej części Azji Mniejszej pojawiły się pierwsze, wybite w stopie złota i srebra, zwanym elektronem, znaki pieniężne zbliżone do znanych monet. Stwierdzić należy, że wkrótce potem, wraz z coraz szerszym upowszechnianiem się tego „wynalazku” i wzrostem jego znaczenia gospodarczego, pojawiły się przypadki fałszerstwa.

Następnie w XVII w. pojawił się w Europie nowy rodzaj środka płatniczego – pieniądze papierowe, których wynalezienie przypisuje się Chińczykom i datuje na 119 rok p.n.e. Prawdziwa jednak eksplozja emisji pieniędzy papierowych przypada na wiek XVIII. Pociągnęła ona za sobą falę fałszerstw. Należy zaznaczyć, że o szybkości reakcji fałszerzy na prowadzenie nowego gatunku pieniędzy świadczy przykład Rosji, w której pierwsze pieniądze papierowe zwane asygnacjami ukazały się w 1769 r., zaś już w 1771 r. wycofano z obiegu nominał 75 rubli z powodu masowego przerabiania niższych nominałów ⁵⁰.

Fałszerstwo pieniędzy jest wciąż aktualnym i poważnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa gospodarki. Pomimo licznych zabezpieczeń, stosowanych w środkach płatniczych, przestępcy nadal próbują wprowadzić w obieg bezwartościowe, podrobione banknoty. Aby uniemożliwić sfałszowanie pieniędzy i wprowadzenie ich do obiegu, wykorzystywane są różne techniki druku banknotów. Obecnie stosuje się następujące metody wytwarzania banknotów:
•litograficzna,
•cynkograficzna,
•fotooffsetowa,
•fotograficzna.

Przy produkcji banknotów istotny jest przede wszystkim dobór odpowiedniego papieru – bezdrzewnego i odpornego na zginanie oraz farby, która musi mieć wysoką odporność na liczne czynniki fizyczne (tj. wilgoć i światło) i chemiczne (np. kwasy czy rozpuszczalniki). Dodatkowo, prócz samego materiału wykorzystywanego do produkcji banknotów, wprowadzono szereg zabezpieczeń, stosowanych podczas produkcji⁵¹. Emitowane i wprowadzane w obieg pieniądze posiadają określone wzory, wskazane w przepisach prawa, a także ściśle ustalone zabezpieczenia, których zadaniem jest uniemożliwienie przestępcom wyprodukowanie pieniędzy akceptowalnych jako prawny środek płatniczy.

Wspomniane zabezpieczenia to:
•Staloryty (wklęsłodruki),
•Znaki wodne,
•Efekty kątowe,
•Mikrodruki,
•Obrazy uzupełniające się pod światło (recto-verso),
•Farba optycznie zmienna,
•Nitka zabezpieczająca,
•Numery seryjne, które są same w sobie zabezpieczeniem oraz identyfikatorem drukarni,
•Elementy świecące w świetle UV,
•Wizerunek osoby, zdarzenia, bądź miejsca ważnego dla historii danego kraju,
•Farba opalizująca,
•Wymiary banknotów – mogą być jednakowe dla wszystkich nominałów, jak w przypadku dolarów, bądź inne dla każdego nominału, jak w walutach takich jak złoty i euro,
•Barwy banknotów – które podobnie do wymiarów, mogą być jednakowe, bądź różne dla każdego z banknotów i dodatkowo kontrastujące z sąsiednimi nominałami,
•Pasy opalizujące,
•Wzorniki indywidualne,
•Struktura papieru i zawarte w nim dodatkowe zabezpieczenia, takie jak niebiesko-czerwone nitki wtapiane
w strukturę banknotów w trakcie produkcji,
•Hologramy, charakterystyczne dla banknotu o nominale 200 zł i waluty euro.

Oprócz powyżej wymienionych zabezpieczeń stosowanych bezpośrednio w środkach płatniczych, formami walki są także akty prawne, określające co jest przestępstwem przeciwko autentyczności pieniędzy i sankcje grożące za złamanie przepisów oraz popełnienie przestępstwa.

Przykładem jest art. 310 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny ⁵², który podaje iż osoba, która podrabia albo przerabia polski bądź obcy pieniądz, podlega karze pozbawienia wolności nie krótszej niż na 5 lat, bądź karze 25 lat pozbawienia wolności. Co więcej, artykuł ten przewiduje sankcję w postaci kary pozbawienia wolności od roku do 10 lat, za wpuszczenie sfałszowanego pieniądza w obieg, bądź za samo przyjęcie, przechowywanie, przewożenie, przenoszenie, przesyłanie, a nawet pomoc w jego zbyciu lub ukryciu, w celu ostatecznego puszczenia tego środka płatniczego w obieg. Ustawodawca stanowi restrykcyjne sankcje za przestępstwa dotyczące pieniądza, czego przykładem jest fakt, że we wspomnianym art. 310 kk, objęte sankcją jest także samo przygotowywanie się do popełnienia fałszerstwa, za co grozi kara pozbawienia wolności
od 3 miesięcy do 5 lat ⁵³.

Fałszerstwo pieniędzy jest też poważnym problemem międzynarodowym. Z tego powodu informacje dotyczące technik zabezpieczeń środków płatniczych przekazywane są bankom, urzędom pocztowym i sprzedawcom. Natomiast społeczeństwo jest zapoznawane wyłącznie z podstawowymi zabezpieczeniami 54. Ma to na celu zmniejszenie ilości fałszerstw, poprzez utajnienie najważniejszych informacji dotyczących emisji pieniądza, co utrudnia fałszerzom wytworzenie banknotów, wyglądających na autentyczne.

Oprócz utajenia niektórych zabezpieczeń, stosowanych podczas emisji banknotów, kolejnym sposobem na walkę z fałszerstwem pieniędzy jest nawiązywanie międzynarodowej współpracy. Ma to na celu wymianę informacji, które pozwalają na ocenę skali zjawiska, a także ułatwiają dochodzenia, ściganie sprawców fałszowania pieniędzy oraz zapobieganie popełnieniu tego przestępstwa ⁵⁵.

Podsumowując należy zaznaczyć, że fałszerstwo pieniędzy wciąż stanowi zagrożenie dla systemu finansowego i całej gospodarki. Sposoby zwalczania fałszerstwa pieniędzy koncentrują się na profesjonalnych i nowoczesnych zabezpieczeniach banknotów oraz procedurach i technikach ich wytwarzania oraz emisji. Dodatkowo walka z fałszerstwem pieniędzy skupia się na międzynarodowej współpracy, opierającej się na wymianie informacji, koniecznych do oceny skali procederu i ułatwiających jego zwalczanie.

Mimo wprowadzonych najnowszych zabezpieczeń i działalności organów ścigania, nie ma możliwości pełnego wyeliminowania tego procederu, a jedynie zmniejszanie jego częstotliwości oraz skuteczności.

CIEKAWOSTKA

Jednym z najlepszych fałszerzy dolarów był Polak, pochodzący z Wrocławia Tomasz Ś. Gdy w 2007 roku wprowadzono do banknotów dolarowych nowe zabezpieczenia, stare banknoty nie zostały wycofane z obiegu. Polski fałszerz mógł dzięki temu nadal działać i wypuszczać na rynek swoje studolarówki zgodniez metodą opracowaną kilka lat wcześniej. O tym, jak była skuteczna świadczy fakt, że jego "banknotów" nie potrafili odróżnić od oryginałów ani pracownicy banków, ani urządzenia sprawdzające zabezpieczenia. Pech dopadł Tomasza Ś. za sprawą polskiego turysty w Rio de Janeiro. Tam właśnie zapłacono fałszywką, o której dowiedziało się FBI. Agenci federalni byli pod wielkim wrażeniem doskonałości polskiej kopii. Trop zaprowadził ich do Polski, gdzie we współpracy z policją przygotowano działania, dzięki którym Tomasz Ś. został zatrzymany.

PRZYPISY

^41-48 www.nbp.pl – Stany Zjednoczone Ameryki – Jednostka pieniężna i jej podział, banknoty.pdf 2018 r. (7.06.2021 r.)
⁵⁰ B. Hołyst, Kryminalistyka, Wyd. IX, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007, s. 238-239
⁵¹ N. Grabowska, Fałszowanie pieniędzy – proceder wcale nienowy, Kortowski Przegląd Prawniczy 2018
^52-53 Ustawa z dnia 6 czerwca 199 r. Kodeks karny (teskt jedn. z 2020 r., poz. 1444 z późn. zm.)
⁵⁴ B. Hołyst, Przestępczość drugiej połowy XX wieku, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978 r.
⁵⁵ Konwencja międzynarodowa o zwalczaniu fałszowania pieniędzy, www. przestepczosczorganizowana.pl/tresc/Zwalczanie fałszowania pieniędzy.pdf (7.06.2021 r.)