Regionalne przysmaki świąteczne – czy znamy wszystkie tradycyjne potrawy?
10.12.2020 • Monika Nawrat
Na naszych świątecznych stołach pojawiają się różne potrawy. Przede wszystkim króluje karp i barszcz czerwony z uszkami. Czy na wszystkich talerzach pojawia się to samo? Niekoniecznie. Regionalne specjały mogą zaskakiwać. Zebraliśmy kilka ciekawostek na temat świątecznych przysmaków z różnych regionów Polski.
Co dobrego na Mazowszu?
Rwaki - to bożonarodzeniowe kluski ziemniaczane, formowane w specjalne podłużne wrzeciona. Dawniej gospodynie przyrządzały kluski z makiem. Za ich lepieniem kryje się historia. Im dłuższa ulepiona kluska tym liczebność przyszłych plonów większa. Dziś rwaki to ugotowane i tłoczone zmielone ziemniaki, które miesza się z mąką pszenną i jajem. Po ugotowaniu podaje się je z makiem i roztopionym masłem. Poza mazowieckim rwakiem tradycyjną potrawą wigilijną stał się biały barszcz na zakwasie z kapusty z grzybami.
Co dobrego na Kaszubach?
Na Kaszubach tradycyjną potrawą jest zupa zwana brzadem. To polewka składająca się z suszonych owoców, np. śliwek, jabłek, gruszek, moreli. Do zupy dodaje się ziemniaki i zagęszcza mąką i śmietaną. Obok brzada przygotowuje się również zupę brukwiową. Ta zupa gotowana jest z włoszczyzny, ziemniaków, przypraw i jak sama nazwa wskazuje z żółtej brukwi. Znanym kaszubskim deserem jest miodny kuch – ciasto z dodatkiem miodu, tartej marchwi i orzechów. Dodaje się do niego także bakalie i dżem.
Co dobrego na Śląsku?
Bożonarodzeniową królową potraw świątecznych na Śląsku jest niewątpliwie moczka, czyli wigilijna zupa piernikowa z bakaliami. Kiedyś nazywano ją: „bryja” i była przyrządzana na bazie warzywnego wywaru, w którym dominował pasternak.
Dzisiaj w śląskiej kuchni przyrządza się ją także z dodatkiem ciemnego piwa lub suszonych owoców. Potrawa może być bardziej słodka bądź słona, zależnie od przepisu i fantazji śląskiej gospodyni. Zazwyczaj moczka nabiera jednak aromatu czekoladowego piernika, który wzbogacony jest o korzenne przyprawy. Oprócz moczki na śląskim stole swoje miejsce znajdzie makówka to inaczej zupa migdałowa gotowana na mleku. Dużym zainteresowaniem cieszy się również kapuśniak z grzybami oraz siemieniotka – wigilijna zupa z dodatkiem siemienia konopnego.
Co dobrego w Małopolsce?
Małopolska wieczerza wigilijna nie może obyć się bez kutii, karpia, klusek z maku i kompotu z suszonych owoców – a więc potraw rozpowszechnionych także w innych regionach Polski. Jednak ciekawostką jest fakt, że w Małopolsce do karpia podaje się chałkę – słodką drożdżową bułkę, w kształcie warkocza. Do tradycyjnych małopolskich wypieków, przygotowywanych w okresie świątecznym, należy przekładaniec krakowski. Jest to drożdżowe ciasto dzielone na cztery części. Przekłada się je pysznymi konfiturami oraz masą orzechową lub migdałową.
Co dobrego na Podhalu?
Tradycyjnym w tym górskim regionie przysmakiem wigilijnym są bukty. To inaczej ziemniaczane kopytka. Podczas Wigilii podaje się także góralskie moskale, czyli ziemniaczane placki pieczone na blasze, podawane z dodatkiem pokruszonej bryndzy i masła. Podhalańska kołatanka to kolejny przysmak, który gości na świątecznym stole. Przygotowuje się ją z ugotowanej kaszy jęczmiennej wymieszanej z brukwią i miodem. Kłóta, czyli gotowana kapusta z ziemniakami to również tradycja, która jest wigilijną potrawą. Wigilijnym rytuałem na Podhalu jest dzielenie się w zamoczonym uprzednio w miodzie opłatkiem.
Co dobrego na Podkarpaciu?
W podkarpackich domach podczas Wigilii zjada się głównie kapustę z grochem i barszcz z uszkami. Podkarpacka kuchnia wigilijna cieszy się przygotowaniem dużej ilości różnego rodzaju kasz, np. kasza jaglana ze śliwkami. Gołąbki również podawane są z kaszą gryczaną i ziemniakami. Na Podkarpaciu spotkać możemy zupę postnicę. Gotowana na bazie kaszy-pęczaku i suszonych owoców (śliwek, jabłek, gruszek) zupa cieszy się sporym zainteresowaniem. Kolejnym przysmakiem są pierogi nadziewane kapustą i startymi na tarce ugotowanymi ziemniakami.
Co dobrego na Podlasiu?
Wśród tradycyjnych potraw wigilijnych króluje - danie na bazie pszenicy, maku, miodu i bakalii. Gdzie dodawane jest mleko lub śmietanka. Popularne są również wareniki, pierożki z nadzieniem mięsnym, serem twarogowym lub kapuścianym. Dawniej tradycją wigilijną był kisiel owsiany, jednak dziś zwyczaj ten w zasadzie zaniknął. Do Wigilijnych deserów tego regionu należą podlaskie racuchy - drożdżowe, smażone na oleju lnianym i posypane cukrem pudrem placki.
Co dobrego w Opolskim?
Dla kuchni opolskiej charakterystyczne są tzw. śliszki. Pod tą nazwą kryją się dwa rodzaje wigilijnych przysmaków. Są to zarówno drożdżowe bułeczki z nadzieniem makowym oraz słodkie kluski z twarogiem posypane cynamonem. Śliszki bułeczki różnią się od tradycyjnych bułek tym, że mają podłużny kształt, są miękkie i wilgotne dzięki moczeniu w mleku, przed ich upieczeniem. Po upieczeniu układa się je warstwami w salaterce. Zgodnie z tradycją, wierzch sypie się piernikiem i cukrem.
Natomiast kluski śliszki to słodkie kluski, które nadziewa się twarogiem i są posypane cynamonem. Podaje się je głownie w piątki, uważana jest za potrawę postną podczas adwentu cieszy się dużą popularnością w tym regionie Polski.
Co dobrego w Wielkopolsce?
Makiełki - potrawa z maku i bakalii, przyrządzana z dodatkiem pieczywa lub klusek, makaronu. To rarytas świątecznej wielkopolskiej kuchni. Makową masę tej potrawy przyrządza się na bazie, m.in. masła, miodu, migdałów, orzechów, rodzynek, skórki pomarańczowej, suszonych fig i moreli, kawałków owoców, m.in. cytryny. W niektórych domach wielkopolski dodaje się również rum.
Kawałki pieczywa lub klusek przekładane są warstwami masy makowej. Następnie zalewa się przygotowaną potrawę mlekiem. Po odstawieniu na jakiś czas, makiełki serwuje się na zimno lub na ciepło.